Istanbul 8-03-2012 - 27-03-2012

Istanbul Grand Bazar

Heerlijk dat we onverwachts zo veel tijd hadden in Istanbul. Het geeft je de mogelijkheid om naast de toeristische top locaties, het wassen en de stad afstruinen voor praktische zaken de mogelijkheid gewoon een beetje doelloos door de stad wandelen als inwoners haast. Door achterbuurten en zijstraatjes. Foto's maken van onverwachte plaatjes die niets met toerisme te maken hebben.

Op zo'n dag kwamen we ineens bij de Grand Bazar. Wat moet je je daar nou bij voorstellen? Toen we in een straatje terecht kwamen met allemaal garage achting winkeltjes met fake designer spullen en Danny zei: 'dit is de grand bazaar', was ik toch een beetje teleurgesteld. Is dit het? Ik had alleen maar een vlucht reflex. Wat een vreselijke plek. We liepen een zijstraatje in en ineens waren we in een andere wereld. Een overdekte markt uit 1001 nachten.

Gewelfde, beschilderde plafonds met mooie winkeltjes met zijde, gekleurde lampen, specerijen, sieraden, oud en nieuw, handgemaakte producten en Perzische tapijten. En natuurlijk ontelbaar veel theehuisjes en kebab tentjes. Wat een fantastische plek.

Mooie lokale mensen, lekker eten en drinken. De turken zijnet alleen heel erg gastvrij maar hebben ook de ondernemersgeest en het verkopen in hun bloed. We werden in een tapijten winkeltje uitgenodigd om een kopje thee te drinken. Toen we uitlegde dat we aan het fietsen zijn en de jongen begreep dat hij aan ons niets zou verdienen waren we toch van harte welkom omdat hij graag over zijn business verteld. Hij vertelde ons dat het een lastige markt is omddat het steeds moeilijker is om mensen te vinden die de tapijten op ambachtelijke wijze willen maken voor de verkoop. Hij moet als verkoper echt van deur tot deur om te kijken of mensen hun gemaakte tapijten willen verkopen. Er hingen prachtige tapijten, klassieke zijden tapijten in pastel kleuren uit Turkije en Iran en prachtige rode tapijten met abstractere vormen uit Kazachstan. Typisch, vind ik deze laatste erg mooi en is Danny meer van het klassieke design. Verder hebben we heel veel mooie oude sieraden gezien en antiek van over de hele wereld, handgemaakte sieraden en prachtige lampen. Het was weer een mooie ervaring, ze hebben hun best gedaan maar wij gingen met lege handen naar huis!

Hoe blauw is de blauwe moskee?

De blauwe moskee is dus helemaal niet zo blauw. Gek joh. Ik dacht dat ik ten minste van binnen of buiten overweldigd zou worden met blauw. Geen van beide is het geval. Er is van binnen wel een hint blauw te ontdekken maar om nou te zeggen dat de moskee overwegend blauw was, nee.

Daar komt nog bij dat de blauwe moskee helemaal geen blauwe moskee heet. Toeristen hebben de moskee zo genoemd. What wherry they thinking? Niet gek dus dat wij een overheersende blauwe moskee verwachtte. Sultan Ahmed Mosque, zoals deze moskee in werkelijkheid heet, is gebouwd in opdracht van Sultan Ahmet de 1e tussen 1609 en 1616. Het ontwerp van de Sultan Ahmet Mosque bevat elementen van de byzantijnse kerken en van de klassieke ottomaanse moskeeën. Het wordt gezien als de laatste grote moskee van de klassieke tijd. De sultan wilde een moskee laten bouwen die de Aya Sofia zou overstijgen. Dit was praktisch gezien onmogelijk omdat dat jaren en jaren in beslag zou nemen. In plaats van de moskee groter te maken heeft de archief slimme trucjes toegevoegd om de Moskee optisch even groot als de Aya Sofia te doen lijken terwijl deze in werkelijkheid vele malen kleiner is. Het gebouw heeft een centrale koepel van 33 meter doorsnede die omgeven wordt door halve koepels en bijgebouwen. Alles samen vormt zo'n visuele harmonie dat het oog altijd terug naar de centrale koepel wordt geleid.

Het aantal minaretten van de Sultan Ahmet moskee is opmerkelijk. Het aantal minaretten dat een moskee heeft geeft de rijkdom van de financierden aan, in dit geval Sultan Ahmet de 1e. Normaal gesproken hebben moskeeën 1, 2 of in sommige gevallen 4 minaretten. De Sultan Ahmet Mosque heeft er 6!

Deze Sultan wilde heel graag laten zien hoe veel geld hij had. Dit heeft tot een groot schandaal geleid omdat de Al-Masjid al-Haram moskee in Mekka er ook 6 had. De moskee in Istanbul kon natuurlijk niet meer minaretten hebben dan de moskee waar alle moslims naartoe op bedevaart gaan. Het antwoord van de Sultan was simpel, dan geven we toch twee minaretten cadeau. Zijn rijkdom werd dus niet alleen tot uiting gebracht in de Sultan Ahmet Moskee in Istanbul mar ook middels twee minaretten in de Al-Masjid al-Haram moskee in Mekka. Mooi werk Ahmet.

Er is ook niet veel veranderd. Het zijn in dit geval geen auto's, geen vrouwen en geen pistolen maar minaretten, na eeuwen van ontwikkeling en zogenaamde beschaving blijft het principe hetzelfde: ik heb een grotere dan jij.

De Sultan Ahmet Mosque is nog in gebruik. Dit is bij een bezoek een hele gekke gewaarwording. Niet alleen is er een afscheiding in de moskee tussen het gedeelte waar gebeden wordt en het gedeelte waar toeristen mogen komen, ook lijken de vrijwilligers die het toeristische aspect in goede banen proberen te lijden hier helemaal geen zin in te hebben. En begrijpelijk ook wel als de plaats waar je komt om met of tegen God te praten wordt bezocht door toeristen gekleed in Hawai shirts en teenslippers. Er zijn allerlei regels voor het bezoeken van de moskee. Een hele lijst die staat geschreven op allerlei borden op de binnenplaats. Vrouwen mogen niet met ontblote benen naar binnen, de haren van de vrouwen moeten bedekt en uiteraard moeten de schoenen uit en in een plastic zakje bij je gedragen worden. Dat van die schoenen en dat plastic zakje leek belangrijker dan alle andere regels. De buitenkant van de moskee en het terrein is prachtig maar als er al magie in deze moskee zat gaat die verloren in de productie die de moskee is geworden.

De Aya Sofia

Ik moet bekennen, ik wist helemaal niets van de Aya Sofia voor ik in Istanbul kwam. Toen ik mijn moeder aan op skype had hoorde ik dat het in het boek '100 spirituele plekken op de wereld' wat wij haar cadeau hebben gedaan staat. Dat was dan het enige wat ik wist. Ik ging er desalniettemin zonder enige verwachting naartoe, wat moet je eigenlijk verwachten van een spirituele plek? en eerlijk gezegd ben ik toch een beetje sceptisch over dat spirituele plekken gebeuren.

Het is moeilijk te beschrijven wat de Aya Sofia met je doet als je er binnen staat want een bijzondere plek is het zeker. Het is bijzonder omdat het een overweldigend groot en mooi gebouw is. Het is bijzonder omdat geloven, verschillen van mening, verschillen van opvattingen samen komen en naast elkaar mogen bestaan. Relieken uit de Islam naast de mozaiken uit het Christelijke geloof. Het is bijzonder dat juist dit mogelijk is in een Islamitisch land, in een land als Turkije, in een stad als Istanbul terwijl wij in Nederland nog steeds moeilijk doen als een protestants meisje wil trouwen met een katholieke jongen. Hoezo twee geloven op een kussen daar slaapt de duivel tussen? In de Aya Sofia geen duivel te bekennen. Deze plek wist me te ontroeren zonder dat ik weet of begrijp waarom of waardoor. Ik zeg: gaat dat zien.

De foto's zeggen genoeg en te weinig.

K&D

(check dus de nieuwe toegevoegde foto's in het album Istanbul)