ON THE ROAD AGAIN

Baba Marta: gunsten en grillen van Grootmoedertje Maart

Vandaag is het 1 maart en wordt in Bulgarije Baba Marta gevierd. We zijn nog net in Bulgarije en zullen vandaag de grens met Turkije overgaan dus leek het me leuk om deze Bulgaarse traditie op 1 maart de dag dat wij bulgarije verlaten, met jullie te delen.

(Dit had ik vanochtend geschreven. Nu heeft de werkelijkheid ons alweer ingehaald, zo gaat dat dus, het is moooi dat jullie dat op deze manier ook even meekrijgen :-). We kunnen waarschijnlijk de grens niet over vandaag. Het sneeuwt, het waait en het is kouhouuuuuud.

We moeten heftig klimmen tot aan de grens en met besneeuwde en ijzige wegen is dat niet te doen. Dus misschien op deze feestdag nog in Bulgarije en 2 maart de turkse grens over, misschien dat het vanmiddag nog opklaart.

Maar goed Baba Marta dus!

Rond Valentijnsdag duiken in de Bulgaarse steden opeens ontelbare aantallen straatventers op, die vanachter hun piepkleine kraampjes handwerkproducten van rood-witte wollen draden te koop aanbieden. Het zijn martenitsi, waarmee de Bulgaren elkaar jaarlijks op 1 maart, bij de viering van Baba Marta, voorspoed wensen en een snelle komst van de lente.

Baba Marta

De viering van Baba Marta is een eeuwenoud heidens gebruik, dat de komst van de lente na de barre winter symboliseert. Volgens de overlevering is zij een oude feeks uit de Bulgaarse folklore, haar naam betekent letterlijk Grootmoedertje Maart, die je maar beter te vriend kunt houden. Keert zij zich met haar komst op 1 maart tegen je, dan valt er aan aanhoudende kou en pech niet te ontkomen.

Eigenlijk is Baba Marta net zo wisselvallig als het weer in maart. Met het dragen van een martenitsa, een soort talisman, kan zij gunstig worden gestemd; de rood-witte kleuren ervan bevallen haar en hebben een positieve invloed op haar humeur.

Een bijgeloof rondom Baba Marta is dat mannen hun echtgenote of vriendin een datum in maart laten prikken. Pakt het weer die dag goed uit, dan zal hun partner dat jaar goedgehumeurd zijn; is het weer die dag slecht, dan gaat de echtgenoot een zwaar jaar tegemoet. Er is nog iets om Baba Marta in een goede bui te krijgen: de grote voorjaarsschoonmaak. Wie op een bezoekje en de zegen van Baba Marta hoopt, kan maar beter voor een schoon en opgeruimd huis zorgen. Aangezien Baba Marta vooral graag jonge meisjes ziet op 1 maart, bleven ouderen vroeger binnenshuis om haar niet uit haar humeur te brengen. Op scholen worden toneelstukjes opgevoerd, waarbij oude vrouwen de rol van Baba Marta vertolken en jonge kinderen Baba Marta-liedjes zingen. voor een filmpje check youtube of onder het kopje filmpjes (http://www.youtube.com/watch?v=927gqiEnOOY&feature=related)

Martenitsi

Een martenitsa is een aankondiging van het voorjaar en wordt gemaakt van rode en witte wollen draden, die tot een armbandje, kwastje, pompon of pop zijn gedraaid, geknoopt of gevlochten. Ondanks het enorme aanbod op straat koop je ze niet voor jezelf, maar sla je een voorraad in om aan je familie en vrienden, buren en eventueel collega’s te geven. Zij voorzien jou op hun beurt van een martenitsa. Bij het uitwisselen ervan wenst men elkaar een Chestita Baba Marta, een gezegend of gelukkig Baba Marta, met daarbij de wens voor beter weer, een goede gezondheid of vruchtbaarheid. De meeste mensen dragen hun martenitsi als armbandje, om hun pols geknoopt of geschoven. Vooral jongeren zijn ermee behangen, terwijl anderen zich beperken tot het dragen van slechts een of twee stuks, geschonken door hun meest dierbare. De armbandjes zijn in allerlei variaties te koop, de goedkoopste kosten omgerekend maar 10 eurocent. Dan zijn er de kwastjes en andere broches, die op de kraag gespeld kunnen worden. In aangepaste afmetingen zijn ze er zelfs voor de huisdieren en de paarden, maar ook voor op de huisdeur of in de stadsbus. Van oudsher kunnen ze muntjes (voor rijkdom), knoflook (tegen ziekte), noten of een amulet (meestal blauw en ter bescherming tegen het boze oog) bevatten. Verder zijn er nog de wollen poppen Pizho en Penda. De eerste is een man en wordt meestal van witte wol gemaakt, de tweede is een vrouw, meestal rood en met een jurk aan. Het gebruikelijkst is de martenitsa in ieder geval tot 21 maart te dragen. Daarna kunnen ze af, mits je een ooievaar hebt gezien. Na het zien van de ooievaar ga je op zoek naar een bloemende boom waar je je martenitsa in hangt.

Ongetrouwde meisjes kunnen er ook voor kiezen om hun martenitsa onder een grote steen te leggen waardoor ze op voorspoed in hun huwelijk kunnen rekenen. Maar alleen als de dag erna onder de steen het dichtstbijzijnde diertje een wurm, mier of larf is. Voor de meisjes die een spin aantreffen zullen helaas met een minder fortuinlijke tijd rekening moeten houden. Ik zeg hang hem in een boom en voorkom dat je die spin ziet!

Echt een leuke traditie van die Bulgaren! Stel je voor ben je 19 jaar kom je naar huis voor deze feestdag en ga je terug naar school met twee armen vol met rood witte bandjes!

Je ziet hier echt ook overal in bomen de martenisti hangen van vorige jaren.

Wij hadden (tegen de traditie in) onze martenitsa van onze gids in Sofia al gekregen. Om Baba Marta niet boos te maken hebben Danny en ik ze vanochtend af gedaan en ze omgeruild. Ik weet niet of het gewerkt heeft gezien het weer vandaag, Baba Marta heeft geen goed humeur maar misschien dat we met onze martenista ruil actie haar humeur nog iets kunnen opvrolijken...

Nou zo ver een stukje Bulgaarse cultuur, op naar Turkije.

K&D

bronnen:

Foto baba marta: http://throughaforestofideas.blogspot.com/2011/03/personification-of-spring-in-bulgarian.html

tekst over baba marta: http://reizen-en-recreatie.infonu.nl/diversen/69393-baba-marta-gunsten-en-grillen-van-grootmoedertje-maart.html

Reacties

Reacties

De Mama

Dank jullie voor de Baba Marta,
Ik denk juist dat het[ weer] een voordeel is want nu mogen jullie deze traditie vol mee beleven.
Wat leuk die bomen met al die wensen ,ik hoop gauw een ooievaar tegen te komen.
Geniet van elkaar

xjes van ons3en

mM

Wat een leuke traditie! Het aan elkaar geven van de bandjes die jullie al hadden, is vast een goede zet. Neem je de traditie mee in Turkije? Voor het geval je een ooievaar tegenkomt?
Miischien is het een idee om een bandje te kopen voor juliie trouwe metgezellen: de fietsen!
Succes op de lente en de verdere tocht, liefs,(s)mM.

Caroline

Hi!

Are you in Malko Tarnovo? I think we stayed in the same Pension!! I recognized the hotel with the pool ;-) Really funny!! After the border we went to Kirklarelli, still losts of hills but the roads in Turky are much better, the big ones often have a lane for slow cars. We went to Edirne, as well, and liked it a lot. The Selimiye- mosque there is one of the most beautiful ones in Turky. But it is not in direction of Istanbul.
Have a good and safe trip!! Looking forward to hear from you!
PS: Don't forget, you have to wear a helmet in Turky!

Caroline from Munich(we met in Hungary;-))

Gijs en Henny

Wat een gezellig verhaal dit keer! Hopelijk zit de lentefee in Turkije en kom je ze snel on the road tegen! Goede reis en alle goeds.

Cora

Wat een ontzettend leuk verhaal. Zo leer je weer eens wat over de cultuur. Ik kijk er steeds naar uit of er weer een stukje van jullie in mijn e-mailbox staat.... zo leuk!
groetjes

Cora

Bertus en Hermie.

Hai Dan en Kim ,
Wel een gezellige feestdag, zo te lezen. Alleen de armbandjes zijn wel erg duur!!!!!
Wij kijken er naar uit, wat jullie in Turkije gaan beleven.
Groetjes van ons!

elly

zo leuk!!!!!

Robert S.

Hoi Danny en Kim,

ik volg jullie reis al vanaf het begin en je ziet, zo leer je nog een wat! Heel veel mooie ervaringen en avonturen gewenst, en geniet van Istanbul...ik ben er vorig jaar geweest en het is er top!

Groet,

Robert

Melanie

Ha Kim en Danny,

Leuk om weer alle verhalen en avonturen te lezen! Fijn dat jullie ook weer on the road zijn, want het klonk niet echt best daar op dat adres in Bulgarije...
Mooie traditie idd van die armbandjes, allemaal bijgeloof, maar goed net als dat zakkie vol gelukkies; we gaan natuurlijk het lot niet tarten of de goden verzoeken dus gewoon aan mee doen en wie weet ;-))
Veel geluk en plezier nu jullie weer on the road zijn!
Liefs, Melx

{{ reactie.poster_name }}

Reageer

Laat een reactie achter!

De volgende fout is opgetreden
  • {{ error }}
{{ reactieForm.errorMessage }}
Je reactie is opgeslagen!